Τι είναι η αχαλασία του οισοφάγου;
Η αχαλασία είναι μια πάθηση που εντάσσεται στις πρωτοπαθείς διαταραχές κινητικότητας του οισοφάγου.
Συγκεκριμένα, η απουσία χάλασης(σπασμός) στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα κατά την κατάποση και η απουσία φυσιολογικής περισταλτικότητας του οισοφάγου εμποδίζουν την ευχερή διέλευση του φαγητού από τον οισοφάγο στο στομάχι.
Αποτελεί μια σχετικά σπάνια πάθηση και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Ποια τα αίτια της αχαλασίας;
Η αιτιολογία δεν είναι ακριβώς γνωστή. Κάποιοι παράγοντες που ενοχοποιούνται στην εκφύλιση των νεύρων του οισοφάγου είναι:
- Ιδιοπαθής(άγνωστη)
- Λοίμωξη με παράσιτα
- Τραυματισμός
- Καρκίνος
Ποια είναι τα συμπτώματα της αχαλασίας;
Τα κλασσικά συμπτώματα της αχαλασίας ( Εφημερεύοντα )
- Δυσκαταποσία. Οι ασθενείς δυσκολεύονται να καταπιούν υγρά και στερεά τροφή
- Αναγωγές και παλινδρόμηση. Λόγω της αδυναμίας προώθησης του φαγητού στο στομάχι, οι τροφές που συσσωρεύονται στον οισοφάγο κάποια στιγμή επιστρέφουν προς τα πάνω με τη μορφή εμετού
- Απώλεια βάρους λόγω της κακής θρέψης
- Πόνος στο στέρνο που επιδεινώνεται με την κατάποση
- Βήχας
Πως γίνεται η διάγνωση της αχαλασίας;
Μετά την λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού και την κλινική εξέταση, ο εργαστηριακός έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει τις ακόλουθες εξετάσεις:
- Ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού
Με τον ασθενή σε ήπια καταστολή, τοποθετείται ένα ειδικό τηλεσκόπιο το οποίο διέρχεται από το στόμα του ασθενούς και κατεβαίνει μέχρι τον οισοφάγο και το στομάχι. Καθώς το εργαλείο αυτό διαθέτει κάμερα και είναι συνδεδεμένο με μια οθόνη, ο γιατρός μπορεί να πάρει ζωντανές εικόνες από το εσωτερικό του οισοφάγου και του στομάχου και να διαγνώσει οποιεσδήποτε διαταραχές στην ανατομία ή λειτουργικότητα τους.
- Μανομετρία οισοφάγου
Είναι μια εξέταση που καταγράφει τη μεταβολή στις πιέσεις μέσα στον αυλό του οισοφάγου οι οποίες προκαλούνται από την κινητικότητα των μυών που αποτελούν το τοίχωμα του. Η εξέταση γίνεται με την εισαγωγή ενός λεπτού σωλήνα από το στόμα ή τη μύτη και ο οποίος διαθέτει ειδικούς αισθητήρες που καταγράφουν την ενδοαυλική πίεση εντός του οισοφάγου καθώς ο ασθενής καταπίνει μερικές γουλιές νερό.
Ποια η θεραπεία της αχαλασίας;
Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή με φάρμακα που προκαλούν χαλάρωση του σπασμού του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, όπως αναστολείς των διαύλων ασβεστίου(calcium channel blockers). Η χρήση των φαρμάκων αυτών, ωστόσο, δεν είναι τόσο αποτελεσματική σε ασθενείς με μακροχρόνια αχαλασία.
Οι τοπικές ενέσεις με botox φαίνεται να βοηθούν σε ποσοστό μέχρι και 60% των ασθενών, αλλά οι μελέτες δείχνουν πως η αποτελεσματικότητα της μεθόδου δεν διαρκεί περισσότερο από μερικούς μήνες, οπόταν και χρειάζεται επανάληψη.
Η ενδοσκοπική διαστολή του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα με μπαλόνι είναι μια άλλη εναλλακτική επιλογή θεραπείας που επιτυγχάνει προσωρινή ανακούφιση από τα συμπτώματα, με μόνο 1 στους 5 ασθενείς να παραμένει ασυμπτωματικός μέσα στα επόμενα 5 χρόνια. Συνήθως, η λιγότερο επεμβατική αυτή μέθοδος εφαρμόζεται σε ασθενείς που δεν δύνανται να χειρουργηθούν ένεκα υψηλού διεγχειρητικού κινδύνου.
Η πλέον μόνιμη και αποτελεσματική θεραπεία για την αντιμετώπιση της αχαλασίας του οισοφάγου αποτελεί η χειρουργική επέμβαση με λαπαροσκοπική μυοτομή κατά Heller και θολοπλαστική. Η επέμβαση σε εξειδικευμένα κέντρα έχει ποσοστό επιτυχίας μέχρι και 90% και οι πλείστοι ασθενείς παραμένουν ασυμπτωματικοί σε βάθος δεκαετίας τουλάχιστον.
Μέσα από 4-5 πολύ μικρές τομές στο δέρμα, ο χειρουργός τοποθετεί στην κοιλιά ένα τηλεσκόπιο και ειδικά εργαλεία με την βοήθεια των οποίων τέμνει τις μυϊκές ίνες του οισοφάγου και χαλαρώνει τον σφιγκτήρα. Ακολουθεί κάποιου είδους θολοπλαστική(συνήθως κατά Dor) για αποφυγή γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Η διάρκεια νοσηλείας στο νοσοκομείο είναι περίπου 2-3 μέρες και ο ασθενής ξεκινά να σιτίζεται ελαφρά από την επόμενη κιόλας μέρα.
Αναστάσιος Χριστοδούλου M.D.
Χειρουργός εξειδικευθείς στην προηγμένη λαπαροσκοπική και βαριατρική χειρουργική
Αρεταίειο Νοσοκομείο
www.doctorchristodoulou.com
