Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι το όνομα που δίνουμε σε μια ομάδα χρόνιων, εκφυλιστικών νόσων του αμφιβληστροειδούς του ματιού, οι οποίες προκαλούν απώλεια της κεντρικής όρασης, αφήνοντας ανέπαφη την περιφερειακή όραση.
Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας συνδέεται συνήθως με την ηλικία και πλήττει κατά κανόνα άτομα άνω των 50 ετών ωστόσο, ορισμένες μορφές της νόσου μπορεί να προσβάλουν και νεαρότερα άτομα.
Το ποσοστό προσβολής στην ηλικιακή ομάδα 65-75 έτη φθάνει το 20%.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι τις επόμενες δεκαετίες η συχνότητα εμφάνισης της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς θα τριπλασιαστεί.
Αν και προκαλεί τύφλωση με τη νομική σημασία του όρου, δεν καταλήγει σε πλήρη ή ολοκληρωτική τύφλωση.
Υπάρχουν δύο μορφές της νόσου:
- Ξηρή μορφή εκφύλισης ωχράς κηλίδας
Όταν πεθαίνουν τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς δημιουργούνται σημεία, όπου “λείπει” ο αμφιβληστροειδής. Αυτό ονομάζεται “ξηρή” εκφύλιση ωχράς κηλίδας. Η ξηρά μορφή είναι η πιο συχνή και ευθύνεται για το 80-90% των περιπτώσεων ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς. Είναι μια αργή μορφή της νόσου, που προκαλεί σταδιακή απώλεια της όρασης. Ορισμένοι άνθρωποι που έχουν πρώιμο στάδιο ή ξηρή μορφή, μπορεί να εμφανίσουν αργότερα την πιο επιθετική υγρή μορφή. Συνεπώς, είναι σημαντικό κάθε ασθενής να αναφέρει επειγόντως οποιαδήποτε ξαφνική αλλαγή στην όρασή της στον οφθαλμίατρο.
- Υγρή μορφή εκφύλισης ωχράς κηλίδας
Η υγρή εκφύλιση ωχράς κηλίδας εμφανίζεται όταν τα κύτταρα δεν μπορούν να εμποδίσουν τα αιμοφόρα αγγεία του χοριοειδούς να αναπτυχθούν κάτω από τον αμφιβληστροειδή. Τα ταχέως αναπτυσσόμενα αγγεία είναι εύθραυστα, με διαρροές από τα τοιχώματά τους, και εκλύουν υγρά και αίμα κάτω από τον αμφιβληστροειδή, προκαλώντας ουλές και απώλεια της όρασης. Η όραση αλλάζει, συχνά με ξαφνικό και έντονο τρόπο.
Πώς θα ξέρετε ότι έχετε εκφύλιση ωχράς κηλίδας;
Μπορεί να έχετε πρώιμες ενδείξεις εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (ντρούζεν) χωρίς να το γνωρίζετε και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να εξετάζετε τα μάτια και την ωχρά κηλίδα σας.
Στα πρώιμα στάδια, τα συμπτώματα συνήθως δεν γίνονται αντιληπτά.
Καθώς η νόσος εξελίσσεται, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:
■ Δυσκολία στην ανάγνωση ή σε άλλη δραστηριότητα που απαιτεί οξεία όραση
■ Παραμόρφωση, όπου οι ευθείες γραμμές μπορεί να μοιάζουν κυματιστές ή
καμπύλες
■ Η αναγνώριση προσώπων γίνεται δύσκολη
■ Σκοτεινά ή κενά σημεία εμφανίζονται στο κέντρο της όρασής σας
Τόσο για την υγρή όσο και για την ξηρή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, όσο πιο έγκαιρη είναι η διάγνωση, τόσο πιο γρήγορα μπορείτε να λάβετε μέτρα που θα επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου. Στην υγρή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, όσο νωρίτερα ξεκινά η θεραπεία, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να σώσετε την όρασή σας.
Θεραπευτική αγωγή για την εκφύλιση ωχράς κηλίδας
Για την ξηρή εκφύλιση ωχράς κηλίδας προς το παρόν δεν υπάρχει ιατρική θεραπεία . Ωστόσο, πολλές έρευνες είναι σε εξέλιξη, προκειμένου να βρεθεί μια θεραπεία. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής, όπως η χρήση του κατάλληλου συμπληρώματος διατροφής, μπορεί να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου.
Για την υγρή εκφύλιση ωχράς κηλίδας υπάρχουν διάφορες ιατρικές θεραπείες. Αυτές οι θεραπείες αποσκοπούν στο να τη σταθεροποιήσουν και να διατηρήσουν την καλύτερη δυνατή όραση για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα. Για να επιβραδυνθεί ή να σταματήσει αυτή η διαδικασία μπορούν να εγχυθούν στο μάτι διάφορα φάρμακα υπό μορφή ενέσεων . Το σύνηθες θεραπευτικό σχήμα ξεκινά με μηνιαίες εγχύσεις επί τρεις μήνες. Έπειτα, προκειμένου να διατηρηθεί υπό έλεγχο η νόσος, οι εγχύσεις συνεχίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα οποία διαφέρουν στον κάθε ασθενή.
Eylea® (αφλιβερσέπτη)
Το Eylea είναι ένα σκεύασμα anti-VEGF που αναπτύχθηκε για τη θεραπεία της υγρής AMD το 2012.
Lucentis® (ρανιμπιζουμάμπη)
Το Lucentis ήταν το πρώτο σκεύασμα anti-VEGF που πήρε άδεια κυκλοφορίας για τη θεραπεία της υγρής ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας το 2007.
Avastin® (μπεβασιζουμάμπη)
Το Avastin είναι ένα σκεύασμα anti-VEGF που αρχικά αναπτύχθηκε και έλαβε άδεια κυκλοφορίας για τη θεραπεία ορισμένων τύπων καρκίνου. Δεν έχει άδεια για χρήση στο μάτι και συνεπώς η χρήση του δεν είναι επίσημα εγκεκριμένη για ασθενείς με υγρή εκφύλιση ωχράς κηλίδας.
Ραδιοθεραπεία (ORAYA THERAPY)
Η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία είναι μια επαναστατική θεραπεία για την ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας υγρού τύπου. Είναι σχεδιασμένη για να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών, μειώνοντας τον αριθμό και τη συχνότητα έγχυσης των ενέσεων που χρειάζονταν μέχρι πρότινος. Στους ασθενείς που πληρούν τα κριτήρια για να γίνει η εφαρμογή της θεραπείας, η μέθοδος μειώνει την ανάγκη για επιπρόσθετες ενέσεις μέχρι και 54%!
Δρ. Ελένη Λουκιανού MD, MSc, PhD
Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Χειρουργός Οφθαλμίατρος με εξειδίκευση στις Παθήσεις του Αμφιβληστροειδούς και της Ωχράς Κηλίδας στο Moorfields Eye Hospital, London, UK
Κόδρου 16, 3ος όροφος, Διαμ. 304, 3086 Λεμεσός
Τηλ.: 25383868 Φαξ.: 25383863
